حق سرقفلی چیست؟

-حق سرقفلی به مالک پرداخت می شود (توسط مستأجر) نه به مستأجـــر اول. از این رو شهرت تجاری و رونق کسبی و اعتبار صنفی که ناشی از عمل مستأجر است در تعیین میزان سر قفلی تأثیری ندارد.
۲-حق سرقفلی ضمن عقد اجاره یا خارج از آن فقط تا زمـــــــان تخلیــــه عین مستأجره در حق مالک تحقق پیدا می کند.
۳-در زمان تخلیه عین مستأجره حق سر قفلی می بایست به مستأجـــر به قیمت عادلانه روز مسترد گردد؛ حتا اگر مستأجر هیچ گونه فعالیت کسبی نداشته باشد.
توضیح : اینکه استرداد سر قفلی به قیمت عادله روز باشد و یا مبلغ اولیه پرداختی در زمان انعقاد عقد اجاره، تابع توافق طرفین (موجر و مستأجر) و یا شروط ضمن عقد است .
۴-نقل و انتقال حق سر قفلی ضمن منافع مورد اجاره به صورت عادی و رسمی امکان پذیر است .
۵-شرط تحقق و تکوین حق سر قفلی منوط به قرار داد اجاره نمی باشد . یعنی مالک پیش از رابطه استیجاری واجد حق سر قفلی می باشد و بدین جهت می تواند این حق را به دیگری واگذار کند .
۶-حق سر قفلی ذاتاً قابل اعراض و اسقاط است .
۷-در تعیین میزان حق سر قفلی هیچ عاملی غیر از خواست مالک دخالتی ندارد  و لذا اوست که مبلغ سر قفلی را معین می کند و اعلام می دارد . طرف مقابل مستأجر می تواند بپذیرد و یا رد پیشنهاد کند .
۸-حق سر قفلی مربوط به محل معین است .
۹-حق سر قفلی در تفریط از بین نمی رود .
۱۰-مشروعیت حق سر قفلی ناشی از احکام اوّلی است .
۱۱-وفق قانون روابط موجر و مستأجر مصوب ۱۳۵۶ حق سر قفلی برای مستأجر شناخته نشده . آنچه در آن قانون مورد تأیید است، حق کسب و پیشه می باشد .
۱۲-در قانون روابط موجر و مستأجر مصوب ۱۳۷۶ انتقال سر قفلی از مالک به مستأجروازمستأجر به مستأجر پیش بینی شده است .
#احکام راجع به حق سرقفلی:

۱-هرگاه مالک، ملک تجارتی خود را به اجاره واگذار نماید ، می تواند مبلغی را تحت عنوان سر قفلی از مستأجر دریافت کند .

۲-سر قفلی را مالک (موجر) می تواند نگیرد  و اگر چنین کرد و ملک خود را اجاره داد، نمی تواند بعداً از مستأجر چیزی بابت سر قفلی مطالبه کند و به عبارت دیگر این حق ذاتاً قابل اسقاط است .

۳-مستأجر هم می تواند در اثناء مدت اجاره برای واگذاری حق خود مبلغی را از موجر یا مستأجر دیگر به عنوان سر قفلی دریافت کند. مگر آن که در ضمن عقد اجاره حق انتقال به غیر از وی سلب شده باشد.

۴-چنانچه مالک سر قفلی نگرفته باشد و مستأجر با دریافت سر قفلی ملک را به دیگری واگذار نماید . پس از پایان مدت اجاره ، مستأجر اخیر حق مطالبه سر قفلی از مالک را ندارد .

۵-در صورتی که مؤجر به طریق صحیح شرعی سر قفلی را به مستأجر منتقل نماید، هنگام تخلیه مستأجر حق مطالبه سر قفلی به قیمت عادله روز را دارد. سر قفلی ناظر به ملک تجاری است. لذا اگر شخصی ملک غیر تجاری را به اجاره بدهد نمی تواند سر قفلی دریافت کند.
❇️توجه:
در قوانین روابط موجر و مستأجر مصوب سالهای ۱۳۳۹ و ۱۳۵۶ ذکری از سر قفلی نشده است. قانونگذار در قانون مصوب ۱۳۷۶ حق سر قفلی را به رسمیت شناخته است .

۶-در صورتی که مستأجر بدون تحصیل اذن دادگاه یا موافقت مؤجر ، در مواردی که حق انتقال به غیر را ندارد. منافع را به دیگری منتقل کند، در این صورت مستأجر یا متصرف در برابر تخلیه، استحقاق دریافت نصف سر قفلی را دارد .